Een marktanalyse, wat is dat? En waarom verricht het BIPT marktanalyses?
Een van de taken van het BIPT bestaat erin een gezonde concurrentie te bevorderen in het Belgische telecommunicatielandschap. Daartoe analyseert het BIPT regelmatig (ongeveer om de 3 à 5 jaar) de telecommarkten. Als er een dominante operator bestaat, legt het BIPT hem een reeks verplichtingen op die tot doel hebben te zorgen voor een betere concurrentie op die markt. De concurrentiesituatie wordt onderzocht en uitvoerig beschreven in een marktanalysebesluit. Het BIPT is enkel bevoegd voor de ex-anteregulering op het vlak van telecommunicatie en media. Wat wij (het BIPT) niet doen is ex-postregulering; dat valt onder de bevoegdheid van de Belgische Mededingingsautoriteit. Voor meer informatie over het verschil tussen ex ante en ex post en de gevolgen voor de bevoegdheidsverdeling kan je hier klikken.
Hoe komt een marktanalysebesluit tot stand?
Bij het opstellen van een marktanalysebesluit volgen we een reeks stappen. Het uitgangspunt van de marktanalyse is in het merendeel van de gevallen de lijst van de relevante markten die door de Europese Commissie naar voren wordt geschoven. De Europese Commissie identificeert immers op gezette tijden een reeks telecommarkten waarvan het concurrentieniveau volgens haar in het algemeen over heel Europa ontoereikend is. Elke nationale regulator voert dan zijn eigen analyse voor zijn land uit en bepaalt daarbij of het concurrentieniveau op elk van die relevante markten al of niet toereikend is en of er remedies moeten worden toegepast op nationaal niveau. De eerste lijst van relevante markten is opgesteld in 2003. Daarna is die herzien in 2007 en dan nog eens in 2014. Tegen eind 2020 wordt een nieuwe update vanwege de Europese Commissie verwacht (klik hier om de ontwikkeling van de lijst van de relevante markten te zien).
Er moet evenwel worden opgemerkt dat de lijst van de markten waarvoor het BIPT een analyse kan verrichten, niet beperkt is tot de lijst van de relevante markten die door de Europese Commissie wordt bepaald. Het feit dat de Commissie vindt dat in het algemeen in Europa op een markt voldoende concurrentie heerst, betekent immers niet automatisch dat dit ook het geval is in België.
Verloop van de marktanalyse
1°) Definitie en analyse van de markt
Allereerst definiëren we de markt. Dit betekent dat we de diensten die op de bestudeerde markt worden aangeboden en met elkaar concurreren, identificeren en onderzoeken. Deze afbakening van de markt geschiedt op geografisch niveau. Vervolgens onderzoeken we of er een dominante operator is. Daarna bepalen we de verplichtingen die we aan die dominante operator wensen op te leggen om de concurrentiesituatie op de markt te verbeteren. Het eindresultaat van dat werk is een officieel document dat “Ontwerpbesluit” wordt genoemd.
In sommige gevallen (met name dat van de markt voor breedbandtoegang) zal er geen ontwerpbesluit worden opgesteld door het BIPT, maar wel door de “Conferentie van regulatoren voor de elektronische communicatiesector” (CRC), waarin de verschillende bevoegde regulatoren verenigd zijn. Het gaat om een samenwerking tussen het BIPT, de federale regulator voor telecommunicatie en de mediaregulator voor Brussel-Hoofdstad, en de overige mediaregulatoren die bevoegd zijn voor de andere gemeenschappen (de VRM, de CSA en de Medienrat).
2°) Openbare en institutionele raadpleging
Nadat het ontwerpbesluit is opgesteld, krijgen de belanghebbenden (d.w.z. met name de telecomoperatoren) de gelegenheid om daarop te reageren. De termijn van de raadpleging bedraagt doorgaans 1 tot 2 maanden. Het BIPT analyseert alle ontvangen reacties grondig en past het ontwerpbesluit aan als het dat nodig acht.
Vervolgens krijgen de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) en de mediaregulatoren de kans om hun reactie te geven op het ontwerpbesluit. Het BIPT heeft al van 2006 een samenwerkingsakkoord met de mediaregulatoren, terwijl de Belgische Mededingingsautoriteit nagaat of het ontwerpbesluit voldoet aan de doelstellingen van het mededingingsrecht.
Tot slot wordt het ontwerpbesluit verzonden naar de Europese Commissie (EC), die een maand tijd heeft om opmerkingen te formuleren als ze dat nodig acht.
3°) Aanneming van het definitieve besluit of niet
Als de Europese Commissie groen licht geeft wordt het definitieve besluit aangenomen, rekening houdende met haar eventuele opmerkingen/aanbevelingen. Als de EC te veel bezwaren heeft, kan ze een onderzoek instellen en geven de Europese regulatoren die verenigd zijn in Berec een advies. De EC kan ons besluit ook tegenhouden. Dan moeten we de marktanalyse overdoen.
4°) Publicatie van het definitieve besluit
Nadat het besluit definitief is geworden, wordt het op onze website gepubliceerd. In het besluit zelf wordt ook aangegeven wanneer het besluit in werking treedt. Een marktanalyse blijft geldig zolang er geen nieuw marktanalysebesluit is aangenomen. Een overzicht van alle marktanalyses is hier te vinden.
5°) Aanvullende besluiten
Vaak worden de verplichtingen die in de marktanalyse zijn opgenomen, uitvoeriger uitgewerkt in een of meer latere uitvoeringsbesluiten (bijvoorbeeld om nieuwe tarieven te bepalen of een referentieaanbod van een dominante operator goed te keuren). In dat geval volgt het BIPT een procedure die vergelijkbaar is met die welke beschreven is voor de marktanalyses (ontwerpbesluit; openbare en institutionele raadpleging; aanneming van het besluit).
6°) Eventueel beroep
Als de operatoren niet akkoord gaan met een marktanalysebesluit, kunnen ze altijd een beroep indienen bij het Marktenhof. Het beroep heeft in principe geen schorsende werking. Het Marktenhof kan een marktanalysebesluit vernietigen en beschikt ook over een bevoegdheid van volle rechtsmacht (zie de wet van 17 januari 2003 betreffende de rechtsmiddelen en de geschillenbehandeling naar aanleiding van de wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de regulator van de Belgische post- en telecommunicatiesector).